ร.ร.“สัตยาไส” เก่ง- ดี -มีสุข.... สู่คุณค่าความเป็นมนุษย์

นักเรียนทั้ง 19 คนได้ยินเช่นนั้น ก็ถึงกับประหลาดใจกับคำพูดของครู (เพราะไม่เป็นเหมือนที่เด็กๆคิด คือ ครูจะต้องไล่เพื่อนคนเดียวที่ถูกต้องสงสัยว่าเป็นคนขโมยของออกจากโรงเรียน) จากนั้นครูก็พูดต่อว่า “เด็กคนนี้ยังมีปัญหา ครูคงของร้องพวกเธอที่จะยังให้เขาอยู่ที่โรงเรียนนี้ต่อไป เพราะเขายังเป็นคนดีไม่ได้ ครูคงต้องอบรมให้เขาเป็นเด็กดีให้ได้เสียก่อน”

เด็กชายคนที่ขโมยของ เมื่อได้ยินคำพูดของครู ก็ตกใจ !! เมื่อรู้สึกตัว ก็คลานมากราบที่เท้าครู และพูดทั้งน้ำตาว่า “ตั้งแต่วันแรกที่ผมเริ่มขโมยของ ครูก็มาเตือนผม แต่ผมก็ยังคงขโมยของอีกซ้ำๆ ไม่เชื่อฟังครู... แต่วันนี้ ผมก็เห็นแล้วว่าครูก็ยังรักผมให้โอกาสได้เรียนได้ศึกษาต่อ” เด็กเกิดความซาบซึ้งในน้ำใจครู และสัญญาว่าจะเป็นคนดี พร้อมทั้งหันไปพูดกับกลุ่มเพื่อนๆว่า “ขอให้ทุกคนให้อภัยผมด้วย ผมทำผิดแล้ว และสัญญาว่าจะเอาของที่ได้ขโมยไป มาคืนให้กับเพื่อนๆทุกคน” ครูเมื่อได้ยินเช่นนั้น ก็รู้สึกยินดีและดีใจที่เด็กชายคนนั้นยอมรับผิด และกลับตัวกลับใจ เป็นคนดี

นี่เป็นเพียงหนึ่งในนิทานนับร้อยเรื่อง ที่ทุกๆ เช้า ระดับผู้อำนวยการโรงเรียนชื่อดังอย่าง ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา (คนไทยผู้ประดิษฐ์คิดค้นยานไวกิ้งและวิธีการจอดยานไวกิ้ง บนดาวอังคารได้สำเร็จ) จะมาเล่านิทานให้เด็กๆ ในโรงเรียนสัตยาไส ฟังทุกๆเช้า พร้อมทั้งสวดมนต์ไหว้พระ เพื่อทำสมาธิ ชำระล้างจิตใจให้ผ่องใส และมีความสุขในการเรียนในแต่ละช่วงวัน

กว่า 15 ปีในการก่อตั้งสถาบันการศึกษาสัตยาไส ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา ได้คิดค้นนวัตกรรมการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างคุณค่าความเป็นมนุษย์ อาศัยกระบวนการ “จัดการความรู้” ที่โดดเด่นและแตกต่างจากโรงเรียนส่วนใหญ่ ตรงที่เป็นการจัดการกับ “จิตใจ” ของมนุษย์ อาศัยหลักคุณธรรม 5 ประการ คือ มีความรักความเมตตา , ความจริง , ความประพฤติชอบ , สันติ และ อหิงสา คือไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน เมื่อเป้าหมายของการการจัดการศึกษา คือ การให้นักเรียนเป็นคนดีแล้ว กระบวนการจึงเป็นส่วนสำคัญที่จะนำไปสู่เป้าหมายนั้น คือการออกแบบการเรียนรู้ ร.ร.สัตยาไส จึงจัดการเรียนการสอนด้วยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งจากผู้บริหาร ครู และนักเรียน เพื่อยกระดับคุณค่าของความเป็นมนุษย์ ในหลายๆช่วงเวลาในหนึ่งวัน อย่างเช่น เช้าตรู่ (ประมาณตีห้าครึ่ง) ดร.อาจอง จะเป็นผู้นำกระบวนการให้เด็กทำสมาธิ ไหว้พระ สวดมนต์ พร้อมทั้งการเล่านิทาน ปลูกฟังคุณธรรม จริยธรรม โดยที่เด็กๆไม่รู้ตัว / ถัดมาในคาบเรียนวิชาแรก นักเรียนทุกคนจะได้นั่งสมาธิช่วงเช้าร่วมกันประมารณ 50 นาที ก่อนเข้าเรียน เป็นการเรียกสติให้นักเรียนมีความมุ่งมั่นและตั้งใจเรียน / ช่วงต่อไป คือ ระหว่างคบเรียนแม้จะเป็นการเรียนกลุ่มสาระวิชาทั้ง 8ตามหลักสูตรแกนกลางของกระทรวงศึกษาฯ ก็ตาม แต่ครูจะมีบทบาทในการบูรณาการคุณค่าความเป็นมนุษย์เข้าไปในกลุ่มสาระ

ครูจะอยู่ในบทบาท ผู้เอื้ออำนวยให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ โดยการประพฤติปฏิบัติตนเป็นแบบอย่าง จะต้องมีความรักความเมตตา ต้องสามารถสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ให้เกิดขึ้น ขณะเดียวกันต้องกระตุ้นให้นักเรียนนำคุณค่าความเป็นมนุษย์ออกมาจากภายใน โดยมีการฝึกสมาธิ เป็นเครื่องมือสำคัญ