|
เยี่ยมวัดจันเสน หนึ่งในวัดพัฒนาต้นแบบ
วัดจันเสน อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์ เป็นวัดที่เพิ่งได้รับการคัดเลือกให้เข้าร่วมโครงการเป็น “วัดพัฒนาต้นแบบ” ในภาคกลางเป็นวัดล่าสุด
วัดจันเสนสร้างขึ้นเมื่อวันที่ 28 เม.ย. 2450 โดยหลวงพ่อเขียน ซึ่งสถานที่ตั้งของวัดจันเสนนั้นนักโบราณคดีสันนิษฐานว่า เป็นเมืองโบราณสมัยทวารวดี ซึ่งมีอายุในราวพุทธศตวรรษที่ 11-13 และจากการสำรวจของนักโบราณคดีได้พบหลักฐานทางประวัติศาสตร์มากมาย เช่น ลูกปัด เครื่องปั้นดินเผา อาวุธโบราณ และโครงกระดูกมนุษย์ในสมัยนั้นเป็นจำนวนมาก
นับตั้งแต่หลวงพ่อเขียนสร้างวัดจันเสนแล้ว ในสมัยต่อๆ มาวัดก็ทรุดโทรมลงเรื่อยๆ จนแทบจะเป็นวัดร้าง จนมาถึงสมัยที่พระครูนิสัยจริยคุณมาเป็นเจ้าอาวาส ท่านจึงได้พัฒนาและก่อสร้างถาวรวัตถุขึ้นมาใหม่ โดยท่านมีดำริที่จะสร้างพระมหาธาตุเจดีย์ขึ้น เพื่อให้เป็นศูนย์กลางชุมชน โดยภายในจัดให้มีพิพิธภัณฑ์แสดงเรื่องราวของจันเสนในอดีตไปพร้อมๆ กัน
ต่อมาท่านมรณภาพ พระครูนิวิฐธรรมขันธ์ เจ้าอาวาสวัดจันเสนรูปปัจจุบัน จึงได้เป็นกำลังสำคัญในการสานต่องานพิพิธภัณฑ์จันเสนจนเสร็จสมบูรณ์ เพื่อต้องการให้ผู้ที่สนใจได้มาศึกษาค้นคว้า และเข้าชมโบราณวัตถุยุคก่อนประวัติศาสตร์สมัยทวารวดีและภูมิปัญญาชาวบ้าน รวมทั้งยังเพื่อเป็นการสร้างความเข้าใจ ปลุกจิตสำนึกบุคคลในท้องถิ่นและผู้เข้าชม ให้ช่วยกันรักษาหวงแหนสิ่งที่ดีงามที่บรรพบุรุษได้สร้างเอาไว้ด้วย
ด้วยวิสัยทัศน์ที่กว้างไกล และความตั้งใจที่จะพัฒนาวัดจันเสนให้ก้าวหน้า พระครูนิวิฐธรรมขันธ์ เจ้าอาวาสรูปปัจจุบัน จึงมีแนวคิดในการพัฒนาและบริหารจัดการวัดจันเสนให้เป็นรูปธรรม ด้วยการเชื่อมโยงเครือข่ายการพัฒนาชุมชนให้มีศักยภาพ มีความรู้คู่คุณธรรม มีสุขภาวะที่ดี เศรษฐกิจมีความมั่นคง โดยยึดแนวปฏิบัติตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ด้วยการดำเนินการในด้านต่างๆ เช่น นำภูมิปัญญาที่มีตั้งแต่สมัยโบราณมาส่งเสริมอาชีพเพื่อเป็นรายได้เสริม จัดตั้งชมรมเรารักษ์จันเสน เป็นแกนหลักในการบริหารจัดการของชุมชนด้านงานศาสนา วัฒนธรรม และประเพณี จัดให้วัดเป็นแหล่งเรียนรู้และมีพระสงฆ์ ยุวมัคคุเทศก์ สมาชิกกลุ่มต่างๆ ของวัดเป็นวิทยากร สนับสนุนส่งเสริมให้ประชาชนได้รวมกลุ่มทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นต้น จนทำให้ได้รับการคัดเลือกเป็นวัดพัฒนาต้นแบบ
พิพิธภัณฑ์จันเสน ตั้งอยู่บริเวณวัดจันเสน หมู่ 1 บ้านจันเสน ต.จันเสน อ.ตาคลี ประกอบด้วยบริเวญวัดจันเสน เมืองโบราณสมัยทราราวดีตอนต้นที่เก่าแก่ทีสุดแห่งหนึ่งในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา พระบรมธาตุเจดีย์ศรีจันเสน ซึ่งเป็นมณฑปยอดเจดีย์และภายในฐานช่วงล่างมณฑปเป็นพื้นที่เปิดโล่ง ใช้ทำกิจกรรมทางศาสนาและจัดแสดงพิพิธภัณฑ์ ชุมชนเมืองโบราณเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ประกอบด้วย วัตถุโบราณกว่า 3,000 ชิ้น ภายในฝาผนังแสดงภาพจิตรกรรมทางประวัติศาสตร์และศาสนา นับเป็นสิ่งที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่มีอายุนับ 2,000 ปีมาแล้ว
กิจกรรมภายใต้โครงการวัดต้นแบบ
1. โครงการสมุนไพรในวัดเพื่อประชาชน
โครงการนี้มีจุดเริ่มต้นมาจากโรงเรียนวัดจันเสนได้รับทุนสนับสนุนการดูแลรักษาแหล่งน้ำในชุมชนจากธนาคารกสิกรไทย ชื่อโครงการ “บึงจันเสน น้ำใส ร่วมใจถวายองค์ราชินี” ในปี 2547 จึงเกิดการจัดทำกิจกรรมร่วมกันระหว่างพระสงฆ์ นักเรียน และชาวบ้าน ทั้งเรื่องจุลินทรีย์ (EM) การศึกษาค้นคว้าการทำหัวเชื้อสับปะรด และได้ขยายผลต่อยอดการทำน้ำหมักอีกหลายชนิด เพื่อเป็นประโยชน์ในการเกษตร เพื่อการชำระล้างร่างกาย เพื่อดื่มบำรุงสุขภาพ และกลิ่นไม่สะอาดภายในวัดได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังได้เผยแพร่และอบรมชาวบ้านให้มีความรู้ และพึ่งตนเองได้
2. โครงการหมู่บ้านพลังงานชนบท
สำนักงานพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน พื้นที่ 8 จ.นครสวรรค์ ได้ประสานในการจัดทำโครงการเพื่อให้เกิดการประหยัดพลังงานต่างๆ ในพื้นที่หมู่ที่ 1 ต.จันเสน อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์ ด้วยการก่อสร้างอาคารโรงเรือนเตานึ่งก้อนเชื้อเห็ด อาคารทำถ่านอัดแท่ง และหลุมแก๊สชีวภาพ ให้กับกลุ่มพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงานโครงการหมู่บ้านพลังงานชนบท เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจการใช้พลังงานอย่างประหยัดและมีประสิทธิภาพ เป็นการรณรงค์สร้างจิตสำนึกในการประหยัดพลังงานชุมชน เพื่อให้ประชาชน หมู่ 1 ต.จันเสน ที่เข้าร่วมโครงการ มีค่าใช้จ่ายด้านพลังงานลดน้อยลง ซึ่งเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น เพื่อให้เกิดงานและอาชีพเสริมเพื่อให้มีรายได้สำหรับผู้เข้าร่วม
3. หอประชุมธรรมมานุสรณ์
สร้างขึ้นเพื่อรองรับกิจกรรมของคณะสงฆ์ โดยเป็นอาคารสองชั้น ชั้นบนใช้ในการปฏิบัติธรรม ชั้นล่างใช้เป็นสถานที่เรียนพระปริยัติธรรมสงฆ์ และจัดประชุมคณะสงฆ์ จัดทำบุญเลี้ยงพระในโอกาสสำคัญ นอกจากนี้ยังใช้เป็นสถานที่สำหรับประชาชนมาถือศีลปฏิบัติธรรมในช่วงเข้าพรรษาตลอด 3 เดือน โดยทางวัดได้จัดให้มีการถือศีลปฏิบัติธรรม พร้อมทั้งให้ความรู้ในเรื่องสุขภาพกาย สุขภาพจิต ที่จะมีเจ้าหน้าที่สาธารณสุขมาตรวจสุขภาพแก่ประชาชนที่มาถือศีลปฏิบัติธรรมด้วย
4. หอสมุดประชาชนสยามบรมราชกุมารี
แหล่งเรียนรู้ของสงฆ์ และเป็นห้องสมุดความรู้ของชุมชน และเพื่อเป็นศูนย์กลางข้อมูลและการแลกเปลี่ยนข่าวสารที่สำคัญภายในชุมชนจันเสนและบริเวณใกล้เคียง อันจะทำให้ชุมชนจันเสนมีความก้าวหน้าทัดเทียมกับชุมชนอื่น อีกทั้งยังมีบริการข้อมูลข่าวสารในด้านต่างๆ ซึ่งจะได้ตอบสนองความต้องการของบุคคลที่แตกต่างกันทางด้านวิชาชีพภายในชุมชน ยังประโยชน์ให้ประชาชน นักเรียน นักศึกษา หรือผู้ที่สนใจได้เข้ามาเรียนรู้
5. ชมรมผู้สูงอายุ
เพื่อสะดวกต่อทางราชการที่จะนำสวัสดิการไปถึงผู้สูงอายุได้ง่ายขึ้น เช่น การบริการด้านสุขภาพอนามัย การป้องกันโรค การให้สุขศึกษา นอกจากจะได้รับการช่วยเหลือจากทางราชการ การจัดตั้งชมรมยังส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเป็นบุคคลที่มีคุณค่าอีกด้วย
6. โครงการอาสายุวมัคคุเทศก์
โรงเรียนวัดจันเสนได้ตระหนักถึงความจำเป็นในการฝึกอาสายุวมัคคุเทศก์ ซึ่งจะเป็นการเผยแพร่ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี โบราณวัตถุ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และข้อมูลข่าวสารต่างๆ ของท้องถิ่นทั้งในอดีตและปัจจุบัน จึงจัดตั้งโครงการอาสายุวมัคคุเทศก์ขึ้นในโรงเรียนวัดจันเสน และเข้ารับการอบรมเป็นอาสายุวมัคคุเทศก์ของพิพิธภัณฑ์จันเสน และรับหน้าที่ในการนำชมและให้ความรู้แก่ผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์จันเสน
กิจกรรมต่างๆ ของชุมชนวัดจันเสนจะช่วยทำให้วัดนี้เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ทำให้วัดกลายมาเป็นศูนย์กลาง ศูนย์รวมใจของชุมชน และช่วยทำให้ชุมชนเข้มแข็งได้ต่อไป
ที่มา จากหนังสือพิมพ์ "โพสต์ทูเดย์"
| 
