บั้งไฟพญานาค: ปฏิกิริยาเคมีในลำโขง
บั้งไฟพญานาคปรากฏการณ์ที่หลายๆคนพยายามพิสูจน์ว่าเกิดขึ้นมาได้อย่างไร
ปรากฏการณ์ลูกไฟปริศนา หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า“บั้งไฟพญานาค” ณ วันนี้ยังไม่มีใครพิสูจน์ได้อย่างชัดแจ้งว่าเกิดขึ้นได้อย่างไร แต่ว่าเหตุผลที่มาแรงมากในช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมาก็คือ บั้งไฟพญานาค เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ ซึ่งผู้เชี่ยวชาญแต่ละคนต่างก็มีทฤษฎีและเหตุผลมารองรับกันไปต่างๆนานา
สำหรับ นพ.มนัส กนกศิลป์ แห่งโรงพยาบาลหนองคาย ก็เช่นกัน คุณหมอถือเป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกการพิสูจน์เรื่องราวของบั้งไฟพญานาคมาร่วมสิบปี ซึ่งการพิสูจน์นพ.มนัส ก็ได้อธิบายว่า บั้งไฟพญานาค เกิดจากก๊าซร้อน คือ ก๊าซที่มีส่วนผสมของก๊าซมีเทนและก๊าซไนโตรเจน เป็นส่วนผสมสำคัญ
ซึ่งก๊าซร้อนชนิดนี้ ก็คือก๊าซชีวภาพที่ระเบิดจากหล่มอินทรียวัตถุใต้ท้องน้ำหรือในดินที่เปียก โดยมีแบคทีเรียกลุ่มมีเทนฟอร์มเมอร์ซึ่งดำรงชีวิตได้ในสภาพไร้ออกซิเจนเท่านั้น ณ ความลึกของแม่น้ำโขงและแหล่งน้ำข้างเคียง เป็นตัวช่วยผลิตก๊าซ แต่ก็ต้องใช้เวลาหลายชั่วโมง
หลังจากนั้นก็จะได้ก๊าชมีเทนในปริมาณมากพอที่จะก่อให้เกิดความดันก๊าชในผิวทรายอย่างน้อย 1.45 เท่า ของความดันบรรยากาศ เมื่อไปเจอความกดดันของน้ำ ความกดดันของอากาศในตอนพลบค่ำ หล่มทรายก็จะไม่สามรถรับแรงดันได้ ก๊าซจะหลุดออกมาและพุ่งขึ้นเมื่อโผล่พ้นน้ำ และมีการฟุ้งกระจายไปบางส่วน โดยเหลือแกนในของก๊าซซึ่งลอยตัวขึ้นสูง เมื่อไปกระทบกับอนุภาพออกซิเจนอะตอมที่มีประจุ ที่มีพลังงานสูง ก็จะเกิดการสันดาปอย่างรวดเร็ว กลายเป็นดวงไฟหลายสี แต่ 95% จะเป็นดวงไฟสีแดงอำพัน พุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้าแล้วก็หายไป
และทุกตำแหน่งที่เกิดบั้งไฟพญานาคจะอยู่ในระดับ 5-13 เมตรทั้งสิ้น นอกจากนี้ยังพบอีกว่าความเป็นกรดและด่างของน้ำในแม่น้ำโขงก็จะสอดคล้องกับระบบนิเวศน์ที่จะเกิดการหมักก๊าซมีเทน ซึ่งคุณหมอได้เคยไปวางทุ่นดักก๊าซในแม่น้ำโขง และค้นพบว่าก๊าซที่ดักได้ในแม่น้ำโขงสามารถนำไปจุดติดไฟ จะเกิดการพุ่งวูบขึ้นมีสีออกเป็นแดงอมชมพู แล้วเวลาที่ก๊าซบั้งไฟขึ้นจะขึ้นมากที่สุดก็อยู่ในช่วง 1 ทุ่มถึง 4 ทุ่ม รองลงมาคือช่วง 4 โมงเย็นถึง 1 ทุ่ม
ส่วนคำถามที่ว่าทำไมบั้งไฟพญานาคถึงเกิดขึ้นในคืนวันออกพรรษา คุณหมอมนัสบอกว่าในคืนวันนั้นจะมีอ็อกซิเจน ก๊าซที่ช่วยให้ติดไฟสูงสุดในรอบปี ซึ่งก็เกิดจากอิทธิพลของแรงโน้มถ่วงพลังงานรังสีของดวงอาทิตย์ดวงจันทร์และโลก
และบั้งไฟพญานาคนั้นก็ไม่ได้เกิดที่อำเภอโพนพิสัย อย่างเดียว แต่ที่ อ.สังคม อ.ปากคาด อ.ศรีเชียงใหม่ อ.บึงกาฬ และห้วย หนอง คลอง บึง ใน จ.หนองคายที่อยู่ใกล้น้ำโขง ก็มีบั้งไฟพญานาค ที่จังหวัดนครพนมก็เคยมี ส่วนในต่างประเทศที่สหรัฐ ที่ซาอุดิอาระเบียก็เคยเกิด
นี่คือหนึ่งในหลายเหตุผลของการเกิดบั้งไฟพญานาค ซึ่งใครจะคิดเห็นแตกต่างกันออกไป ถือเป็นสิทธิส่วนบุคคลที่สามารถทำได้อย่างเต็มที่
|